JAKARTA - 3 contoh teks non sastra bahasa Jawa dan strukturnya mudah dipahami. Secara umum teks yang dituliskan dalam bahasa Jawa dapat dibedakan menjadi dua macam yakni teks sastra dan teks non-sastra.
Keduanya memiliki perbedaan yang bisa dikenali dari struktur kalimatnya. Teks sastra adalah unsur-unsur yang digunakan yang lebih kompleks dan dibangun oleh penulis.
BACA JUGA:
Sedangkan teks non-sastra adalah adalah tulisan yang bersifat ilmiah. Tujuannya untuk menambah wawasan dan pendidikan atau sarana edukasi bagi pembaca.
Struktur Teks Non Sastra Bahasa Jawa
Struktur teks sastra penulisannya berpijak pada ide yang mempunyai sifat imajinatif. Tujuannya lebih bersifat hiburan atau santai karena penuh dengan ide penulis.
Sementara teks non sastra penulisannya didasarkan pada fakta dan data. Maka berikut rangkuman Okezone, dilansir dari berbagai sumber, Minggu (27/8/2023).
BACA JUGA:
Contoh Teks Non Sastra Bahasa Jawa
1. Iwak Asin ing Jaman Kuna
Sesambungan antarane wong Indonesia, mligine wong Jawa klawan iwak asin wis dumadi suwe banget. Ana cathethan kang ngandhakake ing jaman biyen iwak asin mujudake salah siji panganan kang klebu dimulyakake, merga panganan iki kerep banget sinebut ing prasasti-prasasti tinggalan jaman kuna.
Sajroning prasasti-prasasti iku padha nyebutake iwak asin klebu sesaji wajib sing kudu ana rikala ana panetepan sawijining sima (dhaerah kang diangkat statuse dadi bebas pajek).
Ngenani iwak asin sing dadi salah siji sesaji ing upacara siwa iki tinulis ing prasasti Penggumulan A lan B kang duwe anka taun 824 C utawa 902 M.
Ing prasasti kang migunakake tembaga iki ora mung nyebutake kaya ngapa lakuning upacara. Nanging uga nyebutake jinis iwak apa wae kang diasinake.
Manut prasasti kasebut iwak sing diasinake ing antarane yaiku iwak kakap, iwak bawal (kadiwas), iwak kembung (ruma), lan iwak layar utawa iwak pari (layarlayar).
Dene lakuning upacara digambarake kurang luwih kaya mangkene. Dapunta Kosisik sawijining esuk pendhudhuk ing kabhikuan desa Pamehanan mimpun lakune upacara panetepan sima kanggo desa Pangguwulan, kang klebu wewengkon Puluwati (saiki Sleman).
Panetepan sima iku dhewe diparingake merga gedhene lelabuhane penduduk desa kang gelem ngrumat wewangunan suci ing Kinawuhan.
Wiwitane para pejabat kerajaan nganti tataran pejabat desa lan kabeh sing rawuh padha nganggo kembang lan kawatittha (wedhak wangi) minangka tandha diwiwitine adicara.
Kabeh sing rawuh padha lungguhan ing lapangan sinambi ngubengi sanghyang kudur lan sanghyang watu kalumpang.
Kabeh sing rawuh padha sumpah lan ngrapal sapatha (supata) ing sangarepe watu sinambi mbeleh endhas pitik lan mbanting endhog nganti pecah. Tumindak sing kaya mangkene dikarepake sapa sing nglanggar sumpah bakale ngalami nasib kaya dene endhas pitik kang pisah saka awake lan endhog pitik sing ajur kasebut. Sawise prosesi sumpah rampung. Adicara dibacutake kembul bujana.
2. Bulek Lamno Suku Mripat Biru ing Indonesia
Sasuwene iki menawa wae akeh sing nganggep yen mripat werna biru ngono mung diduweni dening wong manca negara mligine sing saka Eropa utawa Amerika.
Panganggep sing kaya ora kliru, jalaran saperangan gedhe wong kang dedunung ing Eropa lan Amerika rancake mripate wernane biru.
Nanging panganggep sing kaya mangkono ora sawutuhe bener. Merga ing Indonesia dhewe ana etnis kang nduweni mripat werna biru asli.
Ora mung mripate wae, pasuryane uga beda klawan pasuryan kang diduweni wong Indonesia umume. Etnis sing nduweni mripat werna biru iki sinebut Bulek Lamno lan asale saka laladan Aceh. Ing laladan Aceh, kenya saka etnis iki dianggep salah siji primadonane.
Panganggep sing kaya ngene dumadi merga kenya saka etnis iki saliyane nduweni pasuryan kang ayu. Wiwit isih cilik wis diwulang ilmu agama kang jero dening wong tuwane. Saengga bisa dianggep yen kenya saka etnis Bulek Lamno iki ayune lair batin.
Ngenani asal usule leluhure etnis Bulek Lamno iki saka ngendi isih durung ana panliten kang resmi. Nanging yen manut crita lan saka saweneh sumber, ana kang nyebutake yen leluhure etnis Bulek Lamno iki saka Portugal kang sabanjure dhaup klawan warga Aceh.
Ngenani wiwit kapan etnis Bulek Lamno iki manggon ing Aceh uga durung kinawruhan kanthi pesthi. Mung wae akeh sing nduweni panduga yen etnis Bulek Lamno iki wis ana wiwit abad XV.
Rancake etnis Bulek Lamno iki mapan ing pinggire segara. Ing jaman saiki etnis Bulek Lamno akeh ditemokake ing Desa Mukhan lan Kuala Daya. Saliyane kuwi Bulek Lambo uga sumebar ing Kecamatan Jaya lan Indra Daya. Saka saperangan laladan ing Aceh kang isih ana etnis Bulek Lamno iku mau, laladan Kuala Daya mujudakake dhaerah kang dadi basise Bulek Lamno.
BACA JUGA:
3. Kenduren, apa wis arep ilang?
Karya: Dening Arief Mulyana
Saperangan ahli mastani, agamane wong Jawa sing temenan iku sejatine aran kenduren. Kenduren, ora beda pokoking ngibadah. Awit kanggone wong Jawa, kabeh perkara kang ana gandheng cenenge karo lakuning urip, wiwit ceprot jabang bayi nganti tekan matine, kalebu prstawa liyane, kayata nggawe omah, lulus sekolah, ketampa nyambut gawe, kudu dikendureni.
Upacara kenduren mono ancase kanggo nggayuh kaslamatan. Muga kenduren uga kasebut slametan. Wong kang wus ngleksanani upacara wujud kenduren mau, adate banjur rada ayem lan tentrem atine. Pancen kabeh mau gumantung kepercayaan pribadine dhewe-dhewe.
Miturut Herusatoto (1991), kenduren iku kalebu perangan tindakan simbolis tumrape wong Jawa kanggo memuji lan nggayuh kaslametan. Apa kang dadi tatacara, ubarampe lan lakuning upacara kenduren sejatine mung medhia simbolis kanggo nglairake pepinginan utawa panyuwunan marang Dzat Kang Luwih Kuwasa. Dadi, yen ditelusuri tenan, kenduren iku kalebu wujuding ibadah tumraping wong Jawa kang ngleksanani upacara mau, dadi kaya dene donga.
(Marieska Harya Virdhani)