JAKARTA- Kumpulan contoh teks sastra Bahasa Jawa yang baik dan artinya sering dicari para siswa. Pasalnya Bahasa Jawa menjadi salah satu mata pelajaran yang diajarkan beberapa sekolah, khususnya Jawa Tengah dan Jawa Timur.
Beberapa jenis sastra Jawa yang sering diajarkan di sekolah antara lain parikan, geguritan, cerita rakyat, dan lain-lain.
Berikut contoh teks sastra Bahasa Jawa yang baik dan artinya
-Contoh Parikan Bahasa Jawa
Parikan atau dalam bahasa Indonesia disebut sebagai pantun merupakan salah satu jenis puisi lama. Awalnya parikan atau pantun dikenal sebagai bentuk sastra lisan karena diungkapkan dari mulut ke mulut.
Namun, saat ini banyak ditemui parikan yang ditulis. Berikut beberapa contohnya:
1. Ali-Ali nggo dolanan
Dikon lali malah kelingan
Artinya: Cincin dipakai mainan
Disuruh lupa malahan terkenang
2. Omah gendheng disaponi
Abot-entheng padha dilakoni
Artinya: Rumah beratap genteng disapu
Berat-ringan sama-sama dijalani
3. Wayah bengi bulan purnama
Ketemu kuntilanak nang pinggir dalan
Manusia ra ono sing sempurna
Ora luput tekan kesalahan
Artinya: Waktu malam bulan purnama
Ketemu kuntilanak di pinggir jalan
Manusia tidak ada yang sempurna
Tidak luput dari kesalahan
4. Mangan bakso nganggo gorengan
Ngombene es degan ijo
Mari udan kelingan mantan
Sing wes liwat ayo di ikhlasno
Artinya: Makan bakso pakai gorengan
Minumnya es degan hijau
Habis hujan teringat mantan
Yang sudah lewat ayo diikhlaskan
5. Esuk-esuk mlaku ing pasar
Mlaku wong loro karo pacar
Awak dhewe ing taun sing anyar
Semangate aja nganti pudar
Artinya: Pagi-pagi jalan di pasar
Jalan berdua bersama pacar
Diri kita di tahun yang baru
Semangatnya jangan sampai pudar
-Contoh Geguritan Bahasa Jawa
Geguritan atau dalam bahasa Indonesia berarti puisi merupakan salah satu jenis sastra kuno yang biasanya dibacakan dengan tembang yang indah. Karya sastra ini biasnaya memiliki isi ungkapan hati, pelajaran, hingga pengingat. Berikut beberapa contoh geguritan bahasa Jawa:
6. Kabudayan Jawa
Zaman saiki kabeh wis padha lali
Lali karo kabudayan Jawi
Kabudayan kang mbiyen diuri-uri
Saiki rangerti mbuh nangendi
(Zaman sekarang semuanya lupa
Lupa dengan kebudayaan Jawa
Kebudayaan yang sejak dulu dilestarikan
Sekarang tak tahu dimana)
Wayang, jathilan, krama alus nangdi saiki
Kabeh podho ora peduli
Kabudayan jawi wis ilang saking bumi
(Wayang, jathilan, krama alus dimana sekarang
Semua tidak peduli
Kebudayaan jawa sudah hilang dari bumi)
Bocah saiki mung isoh dolan wira-wiri
Dangdutan wayah bengi
Kelingan zaman saiki
Mung agawe nangis lan loro ati
(Anak-anak sekarang hanya bisa main kesana-kesini
Dangdutan tiap malam
Mengingat zaman ini
Hanya membuat nangis dan sakit hati)
Ayo para bocah-bocah
Agawe kabudayan jawi dadi lestari
Kanggo merdekaake negeri iki
(Ayo anak-anak
Buatlah kebudayaan Jawa tetap lestari
Untuk memerdekakan negeri ini)
-Contoh Cerita Rakyat Bahasa Jawa
Salah satu jenis sastra Jawa yang paling populer adalah cerita rakyatnya. Jenis sastra yang satu ini memiliki fungsi sebagai cerminan diri, alat pendidik anak, hingga pengawas norma.
Cerita rakyat sendiri memiliki beberapa genre, yakni mitos, legenda dan juga dongeng. Berikut salah satu contoh karya sastra cerita rakyat berbahasa Jawa.
7. Cerita Sangkuriang
Ing kono ana wanita ayu jenenge Dayang Sumbi. Dheweke duwe putra lanang sing jenenge Sangkuriang. Ing sawijining dina Sangkuriang lunga amarga dheweke salah. Sawise puluhan taun dheweke bali.
Nalika bali, dheweke weruh Dayang Sumbi lan kepengin omah-omah. Dheweke ora ngerti manawa wanita iki ibune. Dayang Sumbi, sing ngerti manawa Sangkuriang iku putrane, nolak. Nanging, Sangkuriang tetep negesake.
Dayang Sumbi uga menehi katrangan kanggo nggawe sendhang lan prau kanthi sewengi.Nanging, Sangkurain gagal nglakoni. Dheweke uga nendhang prau kasebut dadi gunung sing saiki dikenal kanthi jeneng Tangkuban Perahu.
Artinya:
Ada seorang wanita cantik bernama Dayang Sumbi. Ia memiliki seorang putra bernama Sangkuriang. Suatu hari Sangkuriang pergi karena salah. Setelah puluhan tahun dia kembali.
Ketika dia kembali, dia melihat Dayang Sumbi dan ingin menikahinya. Dia tidak tahu bahwa wanita ini adalah ibunya. Dayang Sumbi yang mengetahui bahwa Sangkuriang adalah anaknya menolak. Namun, Sangkuriang bersikeras.
Dayang Sumbi pun memberikan petunjuk untuk membuat danau dan perahu dalam satu malam. Namun, Sangkurain gagal melakukannya. Ia pun menendang perahu itu hingga menjadi sebuah gunung yang kini dikenal sebagai Tangkuban Perahu.
Demikian 7 contoh teks sastra Bahasa Jawa yang baik dan artinya.
(Rani Hardjanti)